Allah, insani adeta bütün varlıkların merkezine yerleştirmiş. Canlı ve cansız her şeyi onun etrafında pervane etmiş. İnsanlik aleminin merkezine de rızkı koymuş.
Bu temel ölçüyle, yeme içme adabının ana hatları ortaya çıkar. O da, istifade edeceğimiz bir nimeti, elimize aldığımız bir rızkı Allah'ın adıyla yemeye başlamak; nimete saygılı olmak, taşıdığı sanat incelikleri üzerinde tefekkür, yedikten sonra da Allah'a hamd etmektir.
İkinci önemli adabı, yeyip içtiklerimizin helalden olmasıdır. Bu da hem dinen kullanımı yasak olmaması, hem de hakkımız olmasına bağlıdır. İslamî usullerle kesilmemiş hayvan eti, domuz ve diğer yenmeyen canlılardan beslenmek ve şarap içmek yasak olanlara örnektir.
Hz. Peygamber, günde iki kere yemek yerdi.
Az yemeyi tavsiye ederdi. Haram olan yiyecek ve içecekler hariç, diğer yiyecekleri yerdi.
Sadece et veya sadece sebze yemek gibi tek yönlü beslenmezdi.
Bazı yemekleri daha çok sevse de, hiçbir yemek icin "sevmiyorum" ifadesini kullanmazdı. [Yani:coğumuzun bazı yemekler için dediğini demezdi]
Yemek davetlerine katılırdı.[Yani:davetlere icabet eder,bizler gibi mazeret beyan etmezdi.]
Yemeğe başlamadan önce ve yemekten sonra ellerini yıkardı.[Yani:bizler gibi ellerinin her zaman temiz olduğunu düşünmezdi]
Besmele ile baslar, uygun ve kisa bir dua ile bitirirdi.[Yani:Bizler gibi sukursuz bir sekilde yemeyip; insan olmanin verdigi sorumlulukla Rabbine şükrederdi.]
Sağ eliyle yerdi. Sol eliyle yiyenleri ikaz ederdi.
Ortaya konulmuş yemeğin, kendi önüne gelen kısmından yerdi.
Yemek yerken sağa, sola dayanmaz, yaslanarak yenilmemesini tavsiye ederdi.
Yüzü koyun uzanarak yemek yemeyi yasaklardı. Yemeğin israf edilmesini menederdi.[Yani:bizler gibi yemeğin dibini asla bırakmaz,tam aksine ekmekle sünnetler, ekmek kırıntılarını toplar ve parmaklarını bile yalardı.]
Soğan, sarımsak gibi kokusu başkalarını rahatsız eden yiyecekleri yedikten sonra toplum içine girmeyi hoş karşılamazdı. [Yani:Bizler gibi düşüncesizlik etmez,pis kokan bir şeyi yemeden önce defalarca düşünür "acaba birisi rahatsız olur mu" diye düşünür; bazen sevdiği bir şeyi bile yemezdi.]
Yemeğe ve suya üflemeyi yasaklardı. Yemeğin cok sıcak yenmemesi gerektiğini soylerdi.
Yemek ve su kaplarının ağzını kapatmayı tavsiye ederdi.
Aile fertlerinin yemeği bir arada yemelerini tavsiye eder ve beraber yenen yemeğin bereketli olduğunu belirtirdi.[Yani:bizler gibi ayrı ayrı yemez, mümkünse birkaç kişiyle beraber yemek yerdi.]
Aşırıya kaçmadan konuşup sohbet ederdi.
Bu ve benzeri sünnetlerinden hareketle yeme içme adabı şöylece sayılmıştır:
1. Yemekten evvel ve sonra elini yıkamak,
2. Yemeği kendi önünden almak,
3. Sağ eliyle ve oturarak yemek,
4. Lokmayı ağza göre almak ve iyice ciğnedikten sonra yutmak,
5. Lokmayı yutmadıkça ikinci lokmaya el uzatmamak ağzında lokma ile konuşmamak,
6. Suyu içmeden evvel bardağa bakmak,
7. Suyu bir solukta icmemek,
8. Bardağın içine nefes vermemek,
9. Başkalarını tiksindirecek söz ve hareketten kaçınmak,
10. Başkasının lokmasına ve yediğine bakmamak,
11. Lokmayi ağzına korken kafasını tabağa doğru uzatmamak,
12. Yemekte israf etmemek, lokmasını ve aldığı yemeği bitirmek,
13. Ağzından bir şey çıkarmak gerektiğinde yüzünü sofradan çevirmek ve sol eli ile almak,
14. Dişleriyle koparmış olduğu lokmayı yemeğe batırmamak.
15. Helalinden, temiz yemek ve Allah'a şükretmek,
16. Sofra sahibiyse, utanmamaları için herkes yeyip bitirmedikce sofradan el çekmemek ve kalkmamak (az yiyen biriyse ağır yemeli ve yer gibi davranmalı),
17. Önce yaşca veya mevkîce büyük olanın başlaması,
18. Mecbur kalmadıkca sokaklarda yemek yememek.
Afiyet olsun!
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
İyi ki doğdun Efendim (sallallahu aleyhi ve sellem)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Konsun -yine- pervazlara guvercinler,
-Hu hu-lara karissin aminler...
Mubarek aksamdir;
Gelin ey Fatihalar, Yasinler!
Arif Nihat Asya
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tarihine sahip çıkmayanların,istikballeri olmaz.
اللهم صلي وسلم وبارك عليك يا حبيبي ياشفيعي يا قرة عيني يا محمد
Serhat ERDEMLİ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder